فهرست مطالب
برای حمل و نقل خصوصی و تجاری و روزمره جعبهها و بسته های محصولات، اکثر شرکتها از جعبههای مقوایی استفاده میکنند. جدا از بسته بندیهای پلاستیکی و ظروف شیشه ای، جعبههای مقوایی و کارتن ها برای یک بسته بندی محافظ برای محصولاتی مثل ظروف شکستنی یا مواد خوراکی و غیره نسبتا قابل اعتماد هستند. جعبههای مقوایی قابل تجزیه زیستی، نسبتاً قوی و بسیار متنوع هستند و علاوه بر این موارد، عموما روی ظروف شیشهای، مواد غذایی و کارتن ها و جعبههای مقوایی، علایم و یا نمادهایی چاپ میشود که معانی به خصوصی دارد.
در این مقاله علاوه بر اهمیت علامتهای روی بسته بندی، معنی هر کدام و کاربردشان را معرفی میکنیم. مواردی که در این مقاله ذکر خواهد شد، علایم عمومی روی بسته بندی و کارتن است و علائم تخصصی نیازمند بحث مفصلتری است که در این مقاله نمیگنجد.
اهمیت نمادها و علائم بسته بندی
نمادهای بستهبندی بین المللی مهم هستند زیرا راهی جهانی برای درک محتویات یک بسته بدون توجه به زبان برای افراد فراهم میکنند. با استاندارد کردن نمادهای استفاده شده در طراحی بسته بندی، تشخیص خطرات احتمالی و آگاهی از اقدامات احتیاطی برای افراد آسانتر میشود.
نمادهای بستهبندی بین المللی برای اطمینان از تحویل ایمن و صحیح محصولات به مصرف کنندگان ضروری است. در این راهنمای جامع، ما شما را با رایجترین نمادها آشنا میکنیم و معنی آنها را توضیح میدهیم. از بسته بندی مواد غذایی گرفته تا لوازم آرایشی و ظروف شیشهای نمادی برای هر نوع محصول یا بستهبندی وجود دارد.
گاهی میتوان از چندین لوگو با هم برای تأکید بر نکات خاص (مانند نمادهای محصولات شکننده و حمل با احتیاط ) یا برای انتقال طیف وسیعی از دستورالعملها استفاده کرد.
علایم عمومی بسته بندی
1. نماد شکستنی (Fragile)
این علامت، نمادی پرکاربرد و شناخته شده که نشان میدهد محتویات شکننده هستند (الزاماً از شیشه ساخته نشده اند).
2. دور از رطوبت نگهداری شود (Keep Dry)
چتر با علامت قطره باران روی بسته بندی نشان میدهد که جعبه (و محتویات) باید خشک نگه داشته شود. همچنین میتوان از نمادی که فقط چتر را نشان میدهد استفاده کرد.
3. با احتیاط حمل شود (Handle with Care)
یکی دیگر از نمادهای رایج روی بسته بندی و کارتن، دو دستی است که یک جعبه را احاطه کردهاند، این نماد به کاربر یا نگهدارنده میگوید که کارتن باید با احتیاط حمل شود.
4. به سمت بالا نگهداری شود (Upward Arrows)
یک خط افقی با دو فلش عمودی به سمت بالا نشان میدهد که بسته بندی باید در طول انبار کردن یا حمل و نقل به سمت بالا نگهداری شود. گاهی اوقات میتوان از متن صریح استفاده کرد.
5. با چاقو باز نشود (Do Not open with Knife)
نمادی از چاقو با یک ضربدر در کنار آن با توجه به جزئیات نماد بسته بندی نشان میدهد که نباید با چاقو باز شود (زیرا ممکن است به محتویات داخل آن آسیب برساند).
6. نزدیک نیروهای مغناطیسی قرار نگیرد (Do Not Place Near Magnet)
برخی تجهیزات الکترونیکی یا تخصصی میتوانند به نیروهای مغناطیسی حساس باشند. اگر چنین است، از نماد آهنربا استفاده کنید تا از بروز مشکل جلوگیری کنید.
7. رها نشود (Do Not Drop)
این نماد باید نسبتاً واضح باشد (مطمئناً بهتر است بستهبندی را رها نکنید) این نماد میتواند به افرادی که بسته بندی را حمل میکنند نشان دهد که باید هنگام جابجایی مراقب باشند.
8. قابل اشتعال (Flames)
این بدان معناست که یک شی قابل اشتعال است یا در نزدیکی شعله باز، جرقه، دود، سطوح داغ و هر چیزی که میتواند آتش ایجاد کند، ممکن است بسوزد. این میتواند شامل مواد شیمیایی خاص، آئروسل، کاغذ و غیره باشد.
9. دور از تابش آفتاب نگهداری شود (Box Beneath Sunshine)
این نماد به کنترل کننده اطلاع میدهد که جعبه را به دلایل مختلف از حرارت مستقیم دور نگه دارد یکی از این دلایل میتواند قابل اشتعال بودن جسم باشد و اگر در دمای بسیار گرم قرار گیرد میتواند آتش بگیرد. مورد دیگر این است که جعبه و محتویات آن در صورت قرار گرفتن در دماهای خاص ممکن است آسیب ببینند. برای مثال، برخی از محصولات غذایی و آرایشی دارای برچسبهایی هستند که به مصرفکننده دستور میدهند تا مواد غذایی را در مناطقی که از دمای خاصی تجاوز نمیکند، نگهداری کنند.
10. در دمای مناسب نگهداری شود (Thermometer)
حتی اگر جسمی دور از نور مستقیم خورشید باشد، ممکن است همچنان نیاز باشد که در مکانهای سردتر یا گرمتر قرار گیرد. این نماد اغلب با یک عدد روی دماسنج همراه است. این عدد دمایی است که محتویات بسته باید در آن باشد. مثلاً بستنی را دور از تابش مستقیم آفتاب نگه داشتن کافی نیست و باید در مکانهای سرد نگهداری شود.
11. احتیاط (Coution)
علامت تعجب در یک مثلث نمادی برای احتیاط عمومی است. این را میتوان برای بسیاری از سناریوهای مختلف اعمال کرد، بنابراین اغلب با برخی از متنهای توضیحی در زیر واجد شرایط است.
12. ایمن برای مواد خوراکی (Food Safe)
یک چنگال در کنار یک لیوان نماد بین المللی مواد “ایمن برای غذا” است. این به این معنی است که مواد استفاده شده در محصول / بسته بندی برای تماس با مواد غذایی و خوراکی ایمن است .
13. مطابق استاندارد اروپا (CE Mark)
آرم CE برای اعلام اینکه محصول در بسته بندی مطابق با الزامات مربوط به دستورالعملهای خاص اتحادیه اروپا است، استفاده میشود (این فقط برای انواع خاص محصول اعمال میشود).
علایم کنترل حمل و انبارداری بسته بندی
این دسته از نمادهای روی بسته بندی دستورالعملهای ایمنی و جابجایی را ارائه میدهند. این نمادها ممکن است از نظر محافظت از محتویات بستهبندی با دیگر نمادها همپوشانی داشته باشند، نمادهای بستهبندی زیر نیز معمولاً برای نشان دادن شیوههای حمل، انباشتن و ذخیرهسازی ایمن استفاده میشوند.
مانند نمادهای بالا، ترکیبهای مختلفی را میتوان در موقعیت مناسب مورد استفاده قرار داد (اگرچه به خاطر داشته باشید که تعداد زیاد نمادها همزمان میتواند باعث سردرگمی کاربر شود و یا اطلاعات مهم نادیده گرفته شود).
1. ارتفاع ایمن قرار گرفتن روی هم (Stacking Height)
دو میله با شماره بالا اطلاعاتی را در مورد اینکه جعبهها میتوانند ایمن روی هم چیده شوند، ارائه میدهد. بنابراین تعداد بسته به ماهیت بسته بندی و محتویات آن میتواند متفاوت باشد.
2. ارتفاع و وزن ایمن (Load Weight / Height)
یک نسخه دقیقتر از نماد بستهبندی بالا، یک برج از جعبههایی با شماره در وسط میتواند نشاندهنده ارتفاع یا گاهی وزن ایمن چیدمان باشد. عدد موجود در کادر میانی میتواند نشان دهنده ارتفاع امن روی هم چیده شدن یا وزنی را ارائه دهد.
3. روی هم انباشته نشود (Do Not Stack)
نمادی از جعبههای بستهبندی که در کنار یک صلیب چیده شدهاند (یا گاهی اوقات با علامت ضربدر روی تصویر اصلی) به کاربران میگوید که بستهبندی را روی هم نچینند.
4. وزن محتویات (Content Weight)
این نماد به کنترل کننده اطلاع میدهد که جعبه را به دلایل مختلف از حرارت مستقیم دور نگه دارد یکی از این دلایل میتواند قابل اشتعال بودن جسم باشد و اگر در دمای بسیار گرم قرار گیرد میتواند آتش بگیرد. مورد دیگر این است که جعبه و محتویات آن در صورت قرار گرفتن در دماهای خاص ممکن است آسیب ببینند. برای مثال، برخی از محصولات غذایی و آرایشی دارای برچسبهایی هستند که به مصرفکننده دستور میدهند تا مواد غذایی را در مناطقی که از دمای خاصی تجاوز نمیکند، نگهداری کنند.
5. حمل توسط دو نفر (Two Person Lift)
به جای نشان دادن یک نماد وزن، دو نفر که یک جعبه را بلند میکنند میتوانند نشان دهند که برای حمل آن برای یک نفر خیلی سنگین است.
6. سنگین (Heavy)
مشابه موارد فوق، این نماد بسته بندی به افراد هشدار میدهد که هنگام بلند کردن جعبه به دلیل محتوای سنگین و یا اندازه بزرگ آن مراقب باشند.
7. استفاده از چرخ دستی (Use Pallet Truck)
نماد چرخ دستی با جعبه هایی که روی آن چیده شده است به کاربر نشان میدهد که باید برای جابجایی چندین مورد در یک زمان کمک گرفت.
8. استفاده از چرخ دستی ممنوع (Do Not Use Pallet Truck)
برعکس، این نماد نشان میدهد که نباید از یک چرخ دستی برای حمل این بسته بندی و محتویات آن استفاده شود (زیرا انجام این کار ممکن است به اقلام داخل آن آسیب برساند).
9. استفاده از لیفتراک ممنوع (Do Not Use Forklift)
در نهایت، یکی از علامتهای روی بسته بندی محصولات، تصویری از یک لیفتراک در کنار یک ضربدر یا با خط خطی نشان میدهد که بسته بندی / محتویات برای جابجایی با لیفتراک مناسب نیستند.
مطالعه بیشتر: طراحی کارتن بسته بندی: نکات طراحی کارتن و جعبه بسته بندی محصول
علایم مربوط به پایداری و بازیافت روی بسته بندی
چنانچه با دقت به بطریها، ظروف و بسته بندیهای پلاستیکی نگاه کنید متوجه وجود علامت معمولا مثلثی شکل (که با سه فلش انحنا دار ترسیم گردیده)، به همراه عددی داخل و یا حروفی در زیر آن خواهید شد. این علایم هر کدام معنایی دارند که در ادامه به طور خلاصه آنها را معرفی میکنیم.
1. حلقه موبیوس (Mobius Loop)
شاید پرکاربردترین و شناخته شده ترین نماد بازیافت این نماد باشد. حلقه موبیوس روی کارتن محصول نشان میدهد که بسته بندی یا محصول قابل بازیافت است. همچنین میتواند با نماد درصد در وسط آن نمایش داده شود.
2. نماد FSC (Forest Stewardship Council)
این نماد مربوط به استانداردهای مطابق با شورای نگهبانی جنگلهاست. محصولاتی که این نماد را دارند، در جهت حفظ و آسیب نرساندن به جنگلها اقداماتی را انجام دادهاند. داشتن این نماد نیازمند مجوز از طرف این انجمن است.
3. نماد مرد پاکیزه (Tidy-man)
این نماد ابداع شده توسط کمپین “keep Britain tidy”، یک یادآوری برای دور انداختن صحیح بسته بندی است. نشان میدهد که بخشهایی از محصول که قابل استفاده نیستند، باید در سطل زباله انداخته شوند (که بازیافت شوند).
4. بازیافت بسته بندی مقوایی (Corrugated Recycle)
لوگوی بازیافت جعبه یا بسته بندیهای کارتنی یا مقوایی یک نماد رایگان برای استفاده است که توسط انجمن Corrugated Case توسعه داده شده است و تاکید میکند که بسته بندی مقوایی قابل بازیافت است.
5. نقطه سبز (Green Dot)
کمک به تامین مالی سازمان بازیافت توسط تولید کننده بسته بندی بصورت نقدی و غیر نقدی انجام میشود. هنگامی که نقطه سبز را روی بسته بندی میبینید به این معنی است که برای چنین بسته بندی، کمک مالی به یک سازمان ملی بازیابی بسته بندی واجد شرایط پرداخت شده است.
6. گواهی اتحاد جنگلهای بارانی (Rainforest Alliance Certificate)
این سازمان بینالمللی غیرانتفاعی است که در حیطه تجارت، کشاورزی و جنگلها کار میکند تا تجارت مسئولانه را مدیریت و نشر دهد. این نماد به این معنی است که محصول یا ماده تأیید شده با استفاده از روشهایی تولید شده است که از سه رکن پایداری پشتیبانی میکند: اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی.
7. گواهی USDA (U.S. Department of Agriculture)
غذاهای ارگانیک بر اساس دستورالعملهای فدرال رشد و فرآوری میشوند که از میان بسیاری از عوامل، کیفیت خاک، شیوههای پرورش حیوانات، کنترل آفات و علفهای هرز و استفاده از مواد افزودنی را مورد توجه و کنترل قرار میدهند. تولیدکنندگان ارگانیک تا حد امکان به مواد طبیعی و روشهای کشاورزی مبتنی بر فیزیکی، مکانیکی یا بیولوژیکی متکی هستند.
8. بازیافت بر اساس نوع پلاستیک
یکی از این شش نماد که توسط انجمن صنعت پلاستیک (SPI) ایجاد و استفاده میشود، معمولاً در جایی روی محصولات پلاستیکی یافت میشود. این نمادها مشخص میکنند که محصول پلاستیکی از چه نوع رزین پلیمری ساخته شده است، بنابراین با پلاستیکهایی از همان انواع رزین پلیمری میتوانند به درستی با هم بازیافت شوند.
علایم مربوط به ایمنی و سلامتی
بدون شک لوازم آرایشی و بهداشتی جزو پرطرفدارترین محصولات میباشند که برای خرید هر کدام از آنها دقت و وقت زیادی را به خرج میدهیم. با این حال همه ما عمدتا در حین خرید لوازم آرایشی از علامتها و نمادهای روی بسته بندی آنها غافل می شویم. در صورتی که هر کدام از این علامتها بیانگر مفهوم خاصی هستند که میتوانند ما را برای خرید یک محصول ایده آل یاری نمایند.
1. نشان بدون گلوتن (Gluten Free)
برچسب بدون گلوتن برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک و حساسیت به گلوتن غیر سلیاک برای انتخاب و خرید ایمن محصولات است. این برچسب، نشان میدهد که در محصول، از گلوتن استفاده نشده و برای کسانی که به هر نحوی حساسیت دارند، امن میباشد.
2. ماندگاری بعد از باز شدن (Period After Opening)
یک نماد گرافیکی است که مدت زمان ماندگاری یک محصول آرایشی را پس از باز شدن ظرف آن برای اولین بار مشخص میکند.
3. زیبایی بدون خرگوش (Beauty Without Bunny)
شرکتهایی که لوازم آرایشی، محصولات مراقبت شخصی، و پاککنندههای خانگی تولید میکنند، باید به سؤالات پاسخ دهند و بیانیهای را امضا کنند که تأیید میکند هیچ آزمایشی را روی حیوانات برای مواد تشکیلدهنده، فرمولاسیون یا محصولات نهایی انجام نمیدهند.
4. خرگوش در حال جهش (Leaping Bunny)
یک نماد گرافیکی است که مدت زمان ماندگاری یک محصول آرایشی را پس از باز شدن ظرف آن برای اولین بار مشخص میکند.
5. تست پوست (Dermatologically Tested)
می تواند طیف گستردهای از معانی را دارا باشد اما به طور کلی به این معنی است که یک متخصص پوست در فرآیند فرمولاسیون شرکت داشته و همه مواد را تأیید و تست کرده است.
6. علامت وگان (Certified Vegan)
لوگوی گواهی شده گیاهخواری که در سطح جهانی توزیع و به رسمیت شناخته شده است، یک علامت تجاری ثبت شده است برای محصولاتی که حاوی محصولات حیوانی یا فرآوردههای جانبی نیستند و روی حیوانات آزمایش نشدهاند. لوگوی تایید شده به راحتی برای مصرف کنندگان علاقهمند به محصولات گیاهی قابل مشاهده است و به وگانها کمک میکند تا بدون چک کردن مداوم لیست مواد تشکیل دهنده، خرید کنند.
7. بدون BPA (Bisphenol A)
در سال 2017، کشورهای عضو اتحادیه اروپا به اتفاق آرا تصمیم گرفتند BPA را به دلیل تأثیر بالقوه بر سلامت و اثرات جدی احتمالی بر سلامت انسان به عنوان یک ماده بسیار نگران کننده طبقه بندی کنند و در ژانویه 2020 ممنوعیت استفاده از ان به یک الزام قانونی تبدیل شد.
8. نماد e
علامت e بر روی وسیله به این معنا خواهد بود که این محصول قوانین مربوط به پرکردن را رعایت نموده است. به علاوه، این نماد به این معنی خواهد بود که اندازه کالای درج شده روی برچسب به شکل کاملا دقیق و صحیح تخمین زده شده است، برای مثال، درصورتیکه اتیکت ثبت شده بر روی ظرف ۱۰۰ میلی لیتر است، سازنده این اطمینان را میدهد که ۱۰۰ میلی لیتر در ظرف وجود دارد.
نمادهای پنهان در بسته بندی و موارد استفاده آنها
در متن بالا در مورد نمادهای روی بسته بندی توضیح دادیم که آنها چیست و چگونه از آنها استفاده کنیم، به ویژه با تمرکز بر روی نمادهایی که به مصرف کنندگان اشاره میکنند. حال در مورد نمادهای پنهان روی جعبه محصول توضیح خواهیم داد، به این معنی که علائم فنی در هیچ قسمت قابل مشاهده نیستند و عموماً برای کسانی که در تولید و بسته بندی کار میکنند قرار میگیرند.
این نوع علائم معمولاً در صورت وجود روی فلپ چسب جعبهها قرار میگیرند تا هنگام مونتاژ جعبه یا در موارد دیگر در مخفی ترین قسمتهای بسته بندی بوده و قابل مشاهده نباشند. نمادهای فنی به کاهش خطر و خطا در جریان تولید بسته بندی کمک میکند و فرآیندهای مدیریت و کنترل را آسانتر میکند.
در برخی بسته بندیها ممکن است بارکدهایی با عرضهای مختلف بیابید که میتوانند سه عملکرد داشته باشند:
- بررسی انطباق بسته بندی در دسته تولید برای جلوگیری از مخلوط کردن جعبه ها
- کنترل کیفیت چاپ با بررسی کیفیت نماد
- انالیز قیمت و اطلاعات توسط بارکد خوانها
از علامتهای رنگی برای بررسی کیفیت و شدت رنگ و چاپ بسته بندی استفاده میشود. آنها در واقع هم از طریق رنگهای آثار گرافیکی و هم از طریق مقیاس خاکستری مربوط به آنها مورد استفاده قرار میگیرند.
در صنعت داروسازی، اجتناب از اختلاط با بررسی رنگها الزامی است تا داروهای مشابه با دوز متفاوت در جعبه اشتباه بسته بندی نشود. در این بخش، خطر ناشی از این خطاها واقعاً زیاد است، به همین دلیل است که در هر مرحله ساخت باید نظارت دقیقی وجود داشته باشد.
علامتهای رجیستر (Registration Symbol) معمولاً روی لبههای داخلی جعبه (روی پسزمینه) قرار میگیرند. این علائم ثبتی برای تراز کردن دقیق ورق و صفحات رنگی در طول فرآیند چاپ و قرار دادن صحیح ورق در داخل دستگاههای برش استفاده میشود. با استفاده از این علامتها میتوان دقت روی هم چاپ شدن رنگها را بالا برد.
علاوه بر نمادهای پنهان فنی، موارد دیگری نیز وجود دارد که در صورت لزوم ممکن است بسیار مفید باشند. در واقع هر محصولی را میتوان از طریق علائم تجاری، شماره سریال، نماد یا رنگهای مناسب برای شناسایی و احراز هویت متمایز کرد. با توجه به اهدف نماد، آنها به طور دقیق پنهان میشوند و گاهی اوقات با لاکهای نامرئی خاص (به عنوان مثال Stealth Code) مشخص میشوند. از همین علائم میتوان برای ردیابی محصول در مورد مبدا، دارایی، دسته تولید، تاریخ چاپ و غیره استفاده کرد.
استفاده از نمادهای فوق الذکر الزامی نیست. علاوه بر این، قرار است بیشتر آنها فقط از طریق ماشین آلات خاصی خوانده شوند. اگرچه، استفاده از آنها ممکن است هنگام تولید بسته بندی بسیار مفید باشد.
سخن آخر
نمادهای بسته بندی برای ارائه اطلاعات در مورد محصول بر روی بسته بندی قرار میگیرند. نمادهای روی کارتن بسته بندی معمولا در پایین یا پشت بسته قرار میگیرند. مهم است که از آنها به درستی استفاده کنید تا مطمئن شوید آنچه را که انتظار دارید به دست میآورید. همیشه معنی نمادها به راحتی مشخص نیست پس برای اطمینان لازم است افراد مطالعهای بر این نمادها داشته باشند. توجه به این نمادها میتوانند از حوادث جلوگیری کنند و یا به شما در بازیافت صحیح کمک کنند.
از آنجایی که همه چیز از جمله بیزنس و تجارت به طور فزایندهای جهانی میشود، برای کسب و کارها و افراد مهم است که بتوانند به شیوهای معنادار با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. یکی از راههای انجام این کار استفاده از نمادهای بسته بندی سفارشی بین المللی است. نمادهای بسته بندی بین المللی برای هر تجارتی که کالا صادر میکند ضروری است. دانستن نماد صحیح برای یک محصول میتواند به جلوگیری از مشکلات گمرکی احتمالی کمک کند و اطمینان حاصل کند که محصولات شما به موقع و در شرایط مناسب میرسد.
فهرست مطالب
آخرین مطالب
مدلسازی صنعتی و نقش آن در فرآیند تولید و توسعه محصول
وکیوم فرمینگ: راهی به سوی تولید نوآورانه و مقرون به صرفه
